Haal meer uit je spullen: repareer!

Komt er geen koffie meer uit je apparaat? Stofzuiger kapot? Vroeger was iets repareren heel normaal, nu kopen we snel een nieuw exemplaar. Martine Postma had er genoeg van en richtte het Repair Café op. Buurtbewoners komen langs voor een praatje, kop koffie én een gratis reparatie.

“Volgens mij zit er een draadbreuk in de spekkabel, John.” Vrijwilligers Hein en John buigen zich samen over de cd-speler van meneer Vrijland, die helaas telkens op één minuut en dertig seconden stopt met spelen. “Soms is het snel op te lossen bij cd-spelers”, legt Hein uit. “Vaak is het smeersel, waardoor de cd-houder soepel open en dicht schuift, samengeklonterd. Dit veroorzaakt een blokkering. Kwestie van opnieuw smeren en hij kan weer jaren mee. Maar in dit geval weten we het nog niet. Vladimir, onze vrijwilliger die veel van elektronische apparaten weet, komt zo. Hopelijk weet hij meer.”

Het is 11.00 uur, maandagochtend, in de Amsterdamse Rivierenbuurt. Vrijwilligster
Agnes, de koffiedame, komt binnen met zelfgebakken koekjes. “Ik haal nog even een grote pot koffie”, kondigt vrijwilliger Hans aan. Zo’n vijf vrijwilligers - de handige mannen - en twee dames voor kledingreparaties zitten rondom de grote tafel. De week wordt doorgenomen, terwijl ze wachten op hun eerste ‘klant’. Elke maandag kunnen mensen twee uur lang binnenkomen om iets te laten repareren. En hier wordt gretig gebruik van gemaakt door de buurt én de rest van Nederland. Inmiddels zijn er honderden locaties verdeeld over het hele land.

“Ik gooi niks weg”

“Hallo, ben ik hier bij het Repair Café? Mijn stofzuiger doet het niet meer.” Arnoud komt ietwat verwilderd maar doelbewust de ruimte in. Onder zijn arm een grijze stofzuiger, zichtbaar een oud beestje. “Twintig jaar oud, nog van mijn moeder geweest”, vertelt muzikant Arnoud terwijl hij de stofzuiger met een grote zwaai op tafel zet. Hein ziet een hoop stofzuigers voorbijkomen, maar of deze nog
te redden valt? Al snel is er niet meer dan een geraamte over van het trouwe apparaat. Met zwarte handen graven de mannen in zijn binnenste, op zoek naar een mankement. De boel is behoorlijk verroest, blijkt snel. “Tja, als je per ongeluk weleens water opzuigt...”, Arnoud kijkt nog eens naar het apparaat. “Ik repareer eigenlijk altijd alles, vind het gewoon leuk. Mijn vriendin ook trouwens. Ik gooi niks weg voordat ik zeker weet dat het niet meer te redden valt.” Diagnose voor de stofzuiger? Hein: “De motor is op, deze is afgeschreven.”

Het is stofzuiger-dag, want al snel verschijnt exemplaar nummer twee in de deuropening. Deze keer is Jeanet de eigenaresse. “Nou, ik vind dat hij zó veel lawaai maakt. Geen idee hoe dat kan.” Vrijwilliger Sjef gaat er eens goed voor zitten. “Volgens mij heeft u de motor op turbo-stand staan, dat geeft een hoop herrie.” Voor de zekerheid kijkt hij toch even binnenin. Geen mankementen, wél een roostertje vol stof. “Kijk”, demonstreert Sjef terwijl hij het roostertje eruit pakt, “dit maak je schoon door gewoon even de stofzuiger erop te zetten.” Jeanet vindt het een perfecte tip. Het schone roostertje gaat er terug in, Jeanet neemt nog een kopje koffie en loopt weer naar buiten.

Jeanet: “Ik vind dit een goed initiatief. We hebben met de buurt ook nog een ander project, dat heet Buurzaam. Hiervoor koken we met eten dat anders weggegooid zou worden. Een professionele kok maakt het klaar en iedereen kan voor een klein bedrag aanschuiven. Dat soort dingen promoot ik graag.”

“Vaak is het simpel op te lossen”

Vrijwilliger Hein komt bijna elke maandag om te helpen repareren. “Dingen uit elkaar halen is een hobby van mij.” Lachend: “Ik wíl gewoon weten hoe iets werkt. Maar daarnaast; tegenwoordig koop je voor een tientje een broodrooster en als ‘ie kapot is, weet niemand wat je eraan kan doen. De drempel om hier naar binnen te stappen is laag, lager dan een apparaat terugsturen naar de fabrikant. We komen veel dezelfde problemen tegen en vaak is het zó gepiept.”

Opeens klinkt er muziek in de ruimte; Queen’s I want to break free schalt door de speakers. De cd-speler van meneer Vrijland doet het na twee uur knutselen weer. “Een goede dag, absoluut een kleine overwinning”, concludeert John met een glimlach. 

Wat is een Repair Café?  

Martine Postma kwam in 2009 op het idee om een Repair Café te beginnen, sindsdien is het concept verspreid over de hele wereld: er zijn meer dan 850 Repair Cafés in twintig landen. Postma: “We gooien in Nederland ontzettend veel weg, terwijl het makkelijk te repareren is. Alleen, dit zit niet meer in ons systeem. Ook weten veel mensen niet hoe het moet. Wij zorgen dat degenen die nog wél over deze kennis beschikken dit gebruiken en overdragen.”

Wil je een Repair Café bezoeken? De Repair Cafés zijn gratis toegankelijk en je vindt alle locaties op de website.