Zo maakt de overheid Nederland veiliger dankzij mobiele telefoons

Op maandag 5 december om 12.00u is er weer een test met NL-Alert. Dit is het nieuwe luchtalarm, de oude vertrouwde sirene verdwijnt namelijk in 2020. Maar ook door mobiele telefonie in te zetten voor bijvoorbeeld Amber Alert, Burgernet en bulk-sms zorgt de overheid voor een veiliger Nederland. Hoe kun jij met je telefoon zorgen voor veiligheid, zowel voor jezelf als voor anderen?

Luchtalarm: straks een echo van het verleden

Het is vaste prik: iedere eerste maandag van de maand rond 12.00u klinkt het luchtalarm. De overheid test dan of alle sirenes het doen en of het alarmsignaal overal goed te horen is. Wist je dat de maandelijkse test ook is bedoeld om het luchtalarm in het bewustzijn te houden bij burgers? Zo gaan zij nadenken over wat ze moeten doen als er een keer een echt alarm is. Maar vanaf 2020 hoor je de testsirene niet meer. Het luchtalarm verdwijnt dan. Volgens minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie zijn er nu betere alternatieven voorhanden die het luchtalarm overbodig maken.

NL-Alert: geen loeiende sirenes, maar piepende mobieltjes

Het luchtalarm maakt plaats voor NL-Alert. Bij levensgevaarlijke situaties en calamiteiten wordt er - gratis en anoniem - een tekstbericht gestuurd naar iedere mobiele telefoon in de directe omgeving. De techniek erachter heet ‘cell broadcast’. De tekstberichten worden verstuurd via de normale zendmasten, maar dan via een ander kanaal. Daardoor werkt NL-Alert ook als het reguliere netwerk overbelast is. Op een enkele plek op het strand of diep in de bossen na, is er overal bereik. Eigenlijk is zo’n tekstbericht een soort luchtalarm 2.0, aangezien er ook in staat wat je moet doen. Bijvoorbeeld: ‘NL-Alert 06-06-2015 06:10: explosiegevaar LPG-wagen. N651 bij Iependaal. Verlaat direct gebied binnen straal 500 mtr.’ Het alarmsysteem, dat in 2012 is gelanceerd, wordt halfjaarlijks getest. Vandaag (5 december) om 12.00u is het weer zover. De controleberichten gaan uit naar alle telefoons waarop NL-Alert is ingesteld. Wil je weten of het op jouw telefoon goed is ingesteld? En zo niet, wat je hieraan kunt doen? Ga dan naar de Instelhulp van Crisis.nl.

https://youtu.be/J9oEGjoXz2Q

Ontvangt iedereen de NL-Alerts?

Helaas heeft NL-Alert twee zwakke punten. Zo werkt het systeem nog niet feilloos: sommige mensen krijgen de NL-Alert-berichten niet, anderen veel te laat. De overheid en beheerders van de mobiele netwerken werken er hard aan om alle technische mankementen op te lossen voordat het luchtalarm verdwijnt in 2020. Heb je het controlebericht op 5 december niet ontvangen en wil je dat graag melden? Neem dan contact op met de Rijksoverheid. Het andere minpunt: niet iedereen heeft een mobiele telefoon. Om alle Nederlanders toch te bereiken, zet de overheid ook andere middelen dan alleen NL-Alert in. Denk aan calamiteitenzenders, geluidswagens, Crisis.nl en sociale media, zoals bijvoorbeeld het Twitter-account van de NCTV.

AMBER Alert: alarm voor vermiste en ontvoerde kinderen

De Nederlandse overheid heeft ook een soort ‘luchtalarm’ voor vermiste en ontvoerde kinderen: AMBER Alert. Het is overgenomen van de Verenigde Staten. De aanleiding daar was de vermissing van het 9-jarige meisje Amber Hagerman in 1996. De volledige naam ‘America’s Missing: Broadcast Emergency Response’ is afgeleid van haar voornaam. De Nederlandse politie verstuurt de Alerts via de app (beschikbaar voor Android, iPhone en Windows), social media (Facebook en Twitter), sms en e-mail. Veel organisaties zoals 9292OV, Connexxion en Nu.nl helpen mee aan de verspreiding en tonen de Alerts op bijvoorbeeld schermen in de bus of hun website. Ook tv-programma’s zoals het NOS Journaal berichten vaak over een Alert.

AMBER Alert Nederland in cijfers:

• Zo’n 2,8 miljoen Nederlanders hebben zich ingeschreven voor de Alerts. Mee helpen zoeken? Lees dan hier hoe.
• Omdat de berichten ook worden getoond op bijvoorbeeld tv, grote schermen langs de snelweg en in winkelcentra, worden in werkelijkheid maar liefst 12 miljoen mensen bereikt.
• Tientallen keren per jaar wordt een deel van de verspreidingskanalen ingezet voor een vermissing, zo’n twee tot drie keer per jaar álle kanalen.
• Sinds de invoering in 2008 is het gebruikt voor ruim 980 vermissingszaken.
• Indrukwekkend: bij 75 procent van de zaken werd het kind gevonden dankzij tips die via het AMBER Alert binnenkwamen!

Hulp bij opsporing: Burgernet en bulk-sms

De politie heeft nog wat meer hulpmiddelen dan alleen AMBER Alert. Zo heeft het Burgernet opgezet, een netwerk van burgers dat de politie een steuntje in de rug geeft. Ongeveer 1,6 miljoen Nederlanders ontvangen notificaties via de app, sms’jes of gesproken berichten. Daarin wordt aan hen gevr
aagd of ze willen helpen zoeken naar een voortvluchtige verdachte van bijvoorbeeld straatroof, inbraak of doorrijden na een ongeluk. Op de  website kun je zien welke zoekacties nu aan de gang zijn. Nog zo’n opsporingshulpmiddel via mobieltjes is ‘bulk-sms’. Loopt de politie vast in de opsporing van een zaak? Dan kan het een bericht sturen naar alle telefoons die op een bepaald moment op een zekere plek waren. De Amsterdamse politie deed dat bijvoorbeeld onlangs nog bij een steekpartij op De Wallen. Iedereen die op dat moment in de buurt was, ontving een oproepje om tips over de zaak te geven.

Een kijkje over de grenzen

In het buitenland timmeren overheden ook hard aan de weg. De meeste landen hebben net zulke instrumenten als die we hier hebben besproken. Maar soms doen overheden er een schepje bovenop. De politie van de stad Delhi in India, een land dat vaak in het nieuws is vanwege seksueel geweld tegen vrouwen, heeft bijvoorbeeld de app Himmat (‘moed’) gemaakt. Wordt een vrouw aangevallen, dan kan ze schudden met haar telefoon. De app stuurt dan locatiegegevens, audio en video door naar de politie. Komt het gevaar van de natuur? Geen nood in de Verenigde Staten. Dankzij een survivalapp word je daar geïnformeerd over natuurrampen en kun je gemakkelijk bekijken waar de dichtstbijzijnde schuilplaats is. Handig als je niet plotsklaps moet wegrennen voor een tornado: je kunt ook lezen hoe je zelf een schuilplaats bouwt.

Een veilige buurt begint bij jezelf (en je buurtgenoten)

Zorgen voor veiligheid, dat is natuurlijk niet alleen een taak van de overheid. Je kunt het ook zelf doen, samen met je buurtbewoners. Trend: veel buurtgenoten nemen het heft in eigen handen en hebben een WhatsApp-groep om mogelijke inbraken aan elkaar te melden. De app Veiligebuurt (voor Android en iOS) speelt daarop in. In een handomdraai meld je verdachte situaties aan elkaar en relevante instanties, en regel je eenvoudig een buurtwacht. Net zoals bij Burgernet geldt ook hier dat je als burger in principe alleen maar de politie inseint. Agenten grijpen vervolgens in. Oftewel: een app op je telefoon en een boef in het vizier maken je nog geen politieagent.