Zijn virussen een bedreiging op mijn telefoon?

Virussen kennen we vooral van computers. Klopt het dat je, zoals wordt gezegd, op een iPhone nooit een virus kunt krijgen? En zijn virusscanners voor je Android-telefoon echt nodig, zoals virusscannerfabrikanten als McAfee en AVG beweren? We zochten het voor je uit. Alvast een geruststelling: met onze vijf tips is de kans dat je een virus of andere malware binnenhaalt op je telefoon (zo goed als) nihil.

Virussen: ziekelijk vervelende programmaatjes

Allereerst: wat is een virus eigenlijk? Een virus is een doorgaans schadelijk softwareprogrammaatje dat zich nestelt op je apparaat en zich vervolgens vermenigvuldigt naar andere apparaten. We kennen virussen vooral van de pc-wereld, waar ze in korte tijd voor een hoop schade kunnen zorgen.

Virus op telefoon, een serieuze bedreiging?

Om maar meteen antwoord te geven op de hamvraag: virussen komen niet voor op telefoons. Tot nu toe is er geen enkel geval bekend van mobiele applicaties die zich hebben verspreid naar andere toestellen.

Malware: eigenlijk toch virussen op smartphones

Virussen komen in de strikte definitie niet voor op telefoons. Maar tegenwoordig verstaan veel mensen onder de term virus ook andere vormen van malware (=schadelijke software). Zoals spyware waarbij je gegevens worden ontfutseld, ransomware waarbij je data wordt gegijzeld voor losgeld en adware waarbij je ongewild reclame krijgt te zien. Met virussen doelen wij in dit artikel op de ruime definitie, die dus ook malware omvat. En malware komt wel degelijk voor op telefoons.

Zo herken je malware op je telefoon

Signaleer je meer datagebruik, apps die vaak crashen, pop-upmeldingen van adware, een hogere telefoonrekening, onbekende apps op je telefoon, een sneller leeg gaande batterij en/of oververhitting? Dan is de kans aanwezig dat je malware hebt binnengehaald.

Hoe kan een virus (of malware) op je telefoon komen?

De voornaamste bron van malware op smartphones is apps downloaden buiten de App Store en Google Play Store om. Bij Android is dit niet zo moeilijk, maar een iPhone moet je eerst ‘jailbreaken’ voordat je een niet-officiële app kunt installeren. Of het nu makkelijk is of moeilijk: we raden het installeren van apps die niet uit de appwinkels komen sowieso af.

Schadelijke websites vormen een andere bron van infecties met malware. Door zo’n site alleen te bezoeken haal je nog geen malware binnen. Dat kan wel gebeuren als je op pop-upvensters klikt. Die stellen bijvoorbeeld dat je telefoon besmet is en dat je op OK moet klikken om een antivirusprogramma te installeren. Blijf rustig, klik zo’n venster weg of – als dat niet lukt – druk op vorige tot het venster uit beeld is.

Zijn Android-telefoons vatbaarder voor virussen?

Ja. Dat komt vooral doordat dit besturingssysteem open source is: iedereen kan meekijken met de broncode, oftewel het werk van de programmeurs waarop het programma draait. Handig voor fabrikanten die aanpassingen willen doen, maar ook voor hackers en andere ongure lieden die beveiligingslekken opsporen en misbruiken.

De lekken worden gedicht via maandelijkse beveiligingsupdates van het besturingssysteem. Niet alle fabrikanten van Android-telefoons zijn even snel met het uitrollen van beveiligingsupdates en goedkopere toestellen ontvangen bovendien minder lang updates. Dat is nog een reden waarom Android-telefoons vatbaarder zijn voor malware dan iPhones.

Android heeft ook ingebouwde malwarebescherming: Google Play Protect. Dit is standaard ingeschakeld op je telefoon. Het controleert apps bij installatie en scant regelmatig je apparaat. In de Chrome-browser is bovendien Safe Browsing ingebouwd, dat waarschuwingen geeft voor potentieel gevaarlijke websites.

Malware bij iPhones

Met een iPhone hoef je je wat minder zorgen te maken. Allereerst omdat de broncode is afgeschermd (closed source). Daarnaast screent Apple de apps in de App Store beter dan Google. Op iPhones met een jailbreak na, komt malware praktisch niet voor op iPhones.

De eeuwige discussie: wel of geen virusscanner?

Het is de eeuwige discussie in smartphoneland: heb je wel of geen virusscanner nodig op je Android-telefoon? Bij iPhones hóéf je daar niet over te discussiëren, want Apple laat überhaupt geen virusscanners toe in de App Store.

Argumenten om een virusscanner op je Android-telefoon te gebruiken:

• Uit een test van de Consumentenblond bleek dat de ingebouwde bescherming van Android flink tegenvalt. Android hield maar 56% van de malafide apps tegen, terwijl de betere virusscanner-apps ongeveer 90% weren. Hier valt tegenin te brengen dat de malafide apps eigenlijk nooit in Google Play Store staan, waardoor er in principe ook geen kans bestaat dat je ze binnenhaalt als je tip 2 hierna in acht neemt.
• Op het gebied van phishing, waarbij persoonsgegevens worden gestolen via nagemaakte websites in de mobiele webbrowser, wist Google Chrome op Android zelfs geen enkele van de 250 websites te blokkeren. Ook hier houden de betere (betaalde) antivirusapps het grootste deel wel tegen. Telefoonphishing voorkomen? Lees dan ons artikel.

Geen https, URL is niet amazon.com: tekenen dat dit een phishing-website is.

Argumenten tegen:

• Google en Apple nemen de rol van virusscanner voor rekening. Beide bedrijven hebben zoveel barrières opgeworpen dat de kans op besmetting via de Google Play Store of App Store bijzonder klein is.
• Een virusscanner loopt eigenlijk achter de feiten aan. De fabrikant moet virussen eerst op het spoor komen en dan nog inbouwen in de scanner.
• Een virusscanner kost geld, want volgens de Consumentenbond zijn alleen de betaalde antivirusapps goed.
• Een virusscanner draait de hele tijd op de achtergrond van je telefoon en kost dus batterij.

Onze conclusie: als je onderstaande vijf tips in acht neemt, heb je geen virusscanner nodig op je Android-telefoon. Dit scheelt geld én batterij.

Vijf tips als vaccin tegen virussen

Met deze vijf tips is de kans nihil dat je malware binnenhaalt op je telefoon.

1. Houd je telefoon up-to-date door software-updates meteen te installeren (zie ook ons artikel over software-updates).
2. Download alleen apps uit de Google Play Store of App Store.
3. Check het aantal en de inhoud van de reviews in de appwinkel.
4. Wees op je hoede met de machtigingen die een app vraagt. Lees ons artikel Waarom vraagt een app toegang tot mijn gegevens? voor meer informatie.
5. Gebruik je gezonde verstand. Download geen apps met verdachte namen, weinig reviews of verdachte machtigingen. Check af en toe je telefoonrekening op onverklaarbare uitgaven. En wees op je hoede bij verdachte berichten via sms, WhatsApp of sociale media.

Meer weten over het beveiligen van je telefoon? Lees dan ook Smartphone beveiligen tegen dieven en hackers en Beveiliging smartphone, zo pak je het serieus aan!

Wat is jouw beste tip om malware of phishing te voorkomen?